Tanie wakacje nad morzem w Polsce

O Koszalinie słów kilka

28 September 2011r.

Nad niewielką rzeczką Dersęciną wpadającą do jeziora Jamno rozwija się dynamicznie nowoczesne miasto KOSZALIN — stolica województwa. Była to osada kaszubska, której nazwę "Cusselin" znajdziemy w dokumentach pochodzących z XIII w. W 1243 r. Bogusław II nadał osadę klasztorowi nor-bertanów w Białoboku. W sukcesji po zakonie Koszalin przejęli biskupi z Kamieńca, a biskup Herman von Gleichen przekształcił ją w 1266 w miasto wg lubeckiego przywileju lokacyjnego. Zaludniło się ono osadnikami z niemieckiego obszaru językowego. Podgrodzie zaludnione było nadal przez Słowian. O lokalnym antagonizmie między obu grupami ludności świadczy choćby rozporządzenie (w języku niemieckim) rady miejskiej z Koszalina z 1516 r. ...nikomu nie wolno kupować od ludzi wendyjskich (tj. Kaszubów - przy. autora) o wendyjskiej mowie, by nie wynikła szkoda dla ogółu mieszczan z powodu nieznajomości tego języka. Ludność miasta, silnie związanego poprzez jezioro Jamno z Bałtykiem, trudniła się handlem, uprawiała rzemiosło I żeglugę. Do XVI w. Koszalin dzielił losy wielu podobnych miast Pomorza. W wiekach XV i XVII klęski żywiołowe i wojna spowodowały upadek miasta. Z kronik: — 1588 r. — trzecia z kolei epidemia dżumy. Zmarło 1400 ludzi. 1618—1648 żołnierze Walensteina w wojnie trzydziestoletniej kilkakrotnie splądrowali miasto, z 450 domów 200 leżało w gruzach. 1653 - kolejna epidemia dżumy - ginie 800 mieszkańców. 1671 w Koszalinie mieszka zaledwie 80 osób. W 1675 - zajęli miasto Szwedzi. 1718 ogromny pożar: z 387 domów mieszczańskich spaliło się 317. W ratuszu spłonęło cale archiwum z bezcennymi dokumentami... Pod koniec XVIII w., a więc już w państwie pruskim, zwrócono uwagę na doskonałe położenie wyludnionego i zrujnowanego miasteczka. Zapadła decyzja ulokowania tam władz administracyjnych prowincji "Pomerania". Wkrótce też Koszalin liczył 3700 mieszkańców. Powstało kilka większych zakładów rękodzielniczych i trzy manufaktury włókiennicze. W 1875 r. miasto liczyło 11 tys. mieszkańców i było najmniejszą siedzibą rejencji na obszarze Rzeszy, mimo że oprócz urzędów okręgowych miał tu siedzibę sąd apelacyjny, dyrekcja poczty, seminarium nauczycielskie, wyższe szkoły zawodowe i cztery szpitale. Dopiero wybudowanie pod koniec XIX w. ważnych linii kolejowych i powstanie dwu zakładów przemysłowych: fabryki odlewów żeliwnych i fabryki gwoździ ożywiło martwe prowincjonalne miasteczko. Potem uruchomiono fabrykę maszyn rolniczych, fabrykę cygar, konserw rybnych, browar i papiernię. W 1940 r. liczba mieszkańców miasta wzrosła do 35 tys. W czasie II wojny pracowało w koszalińskich fabrykach m.in. 15 tys. przywiezionych tu przymusowo Polaków. Wyzwolenia Koszalina dokonała 5 marca 1945 r. radziecka 272 Dywizja Pancerna pod dowództwem płk. Mieszkowa. Pomimo dotkliwych strat w czasie wojny - w 1945 r. zniszczonych zostało w mieście 750 budynków, co stanowi 40 procent nieruchomości - Koszalin szybko podniósł się z ruin do nowego życia. W 1950 r. został stolicą województwa. O decyzji tej otwierającej nowa polską już kartę w dziejach miasta zadecydowało doskonałe położenie w środku zachodniego wybrzeża oraz otaczająca miasto zróżnicowana przestrzeń — lasy - jezioro — gwarantująca prawidłowy przestrzenny rozwój Koszalina. W krótkim czasie utworzone zostały w mieście liczne instytucje administracyjne, gospodarcze, społeczne i naukowe związane z funkcją stołecznego miasta. Od 1959 r. stary rynek koszaliński, pamiętający dawne pomorskie czasy, zrekonstruowany na nowo przez polskich konserwatorów, zdobi ruchliwe miasto. Od 1968 r. działa Wyższa Szkoła Inżynierska z wydziałami Budownictwa Lądowego, Mechanicznym i Zespołu Nauk Społeczno-Politycznych. O rekordowym niemal dynamizmie rozwoju miasta zadecydował jednak głównie przemysł, liczne zakłady zbudowane po wojnie. Na ich czoło wysuwają się Zakłady Elektroniczne "Kazel". Ponadto wymienić warto fabrykę maszyn rolniczych, fabrykę urządzeń budowlanych — wyśmienite dźwigi; Koszalińskie Zakłady Przemysłu Lniarskiego, i.in. zakłady przemysłowe, reprezentowane w mieście przez 20 branż. I one zadecydowały, iż współczesny Koszalin jest miastem nowoczesnym. A przy tym jakże młodym. Ludność miasta wzrastała szybko. W latach 1950-1975 z 18,9 tys. do 75 tysięcy, a więc miasto liczyło dwukrotnie więcej mieszkańców niż w 1940 r. Niewiele też miast może poszczycić się taką jak Koszalin dynamiką demograficzną: gdy na przykład przeciętny przyrost naturalny w cytowanym wyżej ćwierćwieczu (1950—1975) wynosił w woj. łódzkim 12,8 osób na tysiąc, w woj. warszawskim 14 osób na tysiąc, Koszalin notował 25 nowo narodzonych na każdy tysiąc obywateli... O awansie w dziedzinie nauki i kultury oraz o dużych aspiracjach ojców miasta w tych dziedzinach świadczą liczne inicjatywy m.in. Koszalińskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego lub — to jeden z licznych przykładów — tzw. plenery koszalińskie, międzynarodowe spotkania artystów i teoretyków sztuki.