Tanie wakacje nad morzem w Polsce

Wybrzeże gdańskie - możliwości jakie daje dostęp do morza

07 August 2011r.

Uczestników wycieczek szkolnych udających się na Wybrzeże Gdańskie, interesują nie tylko formy powierzchni ziemi, wody, klimat lokalny i szata roślinna, ale również obiekty świadczące o przeszłości, jak i teraźniejszym życiu tej części kraju. Przedmiotem poznawania mogą być zabytki kultury i sztuki, pamiątki historyczne oraz obiekty współczesnych osiągnięć gospodarczych, kulturalnych i socjalnych. Odkrywane przypadkowo, a także podczas planowych prac wykopaliskowych szczątki osad, cmentarzyska, liczne znaleziska i skarby dowodzą, że człowiek, wykorzystując sprzyjające warunki naturalne, od dawna osiedlał się nad brzegami Bałtyku. Człowiek na Pomorzu pojawił się we wczesnym okresie polodowcowym. Jednak główne nasilenie osadnictwa zaznacza się dopiero od połowy X do końca XIII wieku, kiedy obszary te weszły w skład Państwa Polskiego. W kształtowaniu się sieci osadniczej ważną rolę odegrały historyczne szlaki handlowe prowadzące ku morzu. Oprócz naturalnej drogi wodnej, jaką stanowiła Wisła, wzdłuż wybrzeża wiodły szlaki lądowe od Gdańska w kierunku Sopotu, Gdyni, Pucka i Kołobrzegu oraz wzdłuż Mierzei Wiślanej ku bursztynowym wybrzeżom Sambii. W miejscach o dogodnych warunkach obronnych powstawały we wczesnym średniowieczu grody słowiańskie (V—XIII w.), które dały początek niektórym osiedlom i miastom; są to m. in. Oksywie, Puck, Sopot, Gdańsk, Elbląg, Tolkmicko i inne. W Sopocie i Tolkmicku możemy pokazać młodzieży zachowane do obecnych czasów grodziska, a w Muzeum Archeologicznym w Gdańsku obejrzeć eksponaty i plansze dotyczące dziejów osadnictwa Słowian nad Bałtykiem. Na zachód od dolnej Wisły, nadmorskie obszary Wybrzeża Gdańskiego od wieków zamieszkują Kaszubi — potomkowie dawnego szczepu słowiańskiego Pomorzan. Ludność ta przetrwała trudne okresy przemocy i wynaradawiania zachowując swój język i kulturę wykształconą na wspólnych pierwiastkach słowiańskich i głębokiej więzi z Polską. Z Kaszubami spokrewnieni są Słowińcy zamieszkujący nieliczne już dziś okoliczne wsie nad jeziorami: Łebsko i Gardno. Głównym zajęciem ludności kaszubskiej zamieszkującej na Wybrzeżu jest rybołówstwo i rolnictwo. Na uwagę zasługuje zanikające charakterystyczne budownictwo kaszubskie, chaty zwane „checzami", zajęcia ludności, używane narzędzia pracy np. rybaków przybrzeżnych, gwara i obyczaje, formy działalności „maszoperii", czyli związków rybackich itd. Podczas zwiedzania Muzeum Regionalnego w Helu i Oddziału Etnograficznego Muzeum Narodowego w Gdańsku—Oliwie kierujemy uwagę uczniów na zgromadzone eksponaty świadczące o bogactwie kultury materialnej ludności kaszubskiej. Z morską przeszłością Gdańska i Polski łączy się wiele zabytk owych budowli obronnych, jak: baszty, bramy, bastiony, forty, wały, fosy, twierdze, resztki murów obronnych oraz obiektów gospodarczych (spichrze, młyny) i użyteczności publicznej (Ratusz, Dwór Artusa) i inne. Odbudowane ze zniszczeń wojennych i odrestaurowane z wielkim pietyzmem zabytkowe obiekty budzą uzasadnione zainteresowanie. Obok zabytkowych kamieniczek czynszowych zwracamy uwagę młodzieży na nowoczesne osiedla mieszkaniowe Gdańska, jak: Przymorze, Osiedle Młodych w Oliwie, Stogi i Brzeźno oraz Gdyni, jak: Witomino, Chylonia i Grabówek, na nowe dzielnice mieszkaniowe w Elblągu, Pruszczu Gdańskim, Rumi, Pucku i innych miastach i osiedlach wybrzeża. Rozbudowa miast wchłonęła większą część ludności rodzimej, jak i przybyłej z innych rejonów kraju nad morze. Ponad połowa ludności województwa gdańskiego skupia się w zasadzie w miastach zlokalizowanych w strefie Wybrzeża, jak: Gdańsk, Gdynia, Elbląg, Sopot, Rumia, Puck, Pruszcz Gdański, Reda, Jastarnia, Władysławowo, Hel, Tolkmicko i Łeba. Dzięki doskonałym połączeniom komunikacyjnym do aglomeracji Trójmiasta ciąży Wejherowo i Tczew oraz liczne osiedla wiejskie, z których ludność dojeżdża do pracy w przemyśle. W wymienionych miastach zamieszkuje około 1 min osób. Na szczególne wyróżnienie zasługuje Gdańsk, który dzięki dogodnym warunkom geograficznym stał się jednym z największych ośrodków gospodarczo-kulturalnych Wybrzeża i kraju. Przykład Gdańska pozwoli nauczycielowi geografii i historii wykazać młodzieży, w jakim stopniu położenie geograficzne wpłynęło na rozwój miasta, związanego z morzem i z historią Państwa Polskiego. Przy podkreślaniu czynników geograficznych i społeczno-politycznych, które wpłynęły na rozwój gospodarczy wybrzeża, nie omieszkamy zwrócić uwagę na ogromny wkład społeczeństwa w odbudowę miast i przemysłu po zniszczeniach wojennych, na problem osuszenia i zagospodarowania Żuław oraz na rozwój gospodarki morskiej. Jednym z najbardziej widocznych przejawów twórczej działalności człowieka w dziedzinie gospodarczego wykorzystania morza i wybrzeża jest rozwój gospodarki morskiej, tj. przemysłu okrętowego, żeglugi morskiej, portów i rybołówstwa morskiego. Wybrzeże Gdańskie ma w rozwoju gospodarki morskiej wielowiekowe tradycje, w porównaniu z innymi rejonami wybrzeża rola Wybrzeża Gdańskiego jest dominująca. Gdańsk i Gdynia tworzą duży zespół portowo-miejski, a także wielki ośrodek przemysłu okrętowego. Około 80% ogólnej produkcji statków i cała produkcja statków dla rybołówstwa morskiego stanowiąca specjalność polskiego budownictwa okrętowego zlokalizowana jest w Gdańsku i Gdyni. Miejscowe stocznie remontowe świadczą około 70% usług dla armatorów polskich i zagranicznych. Na Gdańsk i Gdynię przypada około 60% ogólnego ruchu statków w portach polskich i ponad 70% udziału w obrotach przeładunków drobnicowych oraz około 50% ładunków masowych. Mniejszą natomiast rolę odgrywają wymienione porty w obsłudze tranzytu (około 40%), w której specjalizuje się port szczeciński. Spośród 83 portów i przystani zlokalizowanych na polskim wybrzeżu, 53% znajduje się w obrębie Wybrzeża Gdańskiego, na którym skupia się ponad połowa rybackiej floty kutrowej i łodziowej. Wynika stąd jasno, że Wybrzeże Gdańskie stanowi główny ośrodek polskiej gospodarki morskiej. Na tle osiągnięć gospodarczych Polski na morzu, rysują się dobitnie aspekty wychowawcze wybranych zagadnień wynikające z celów poznawczych i założeń ideowych programów nauczania geografii i innych przedmiotów.

port, nad morzem, port morski, wczasy, Gdańsk, Gdynia, Elbląg, Sopot, Rumia, Puck, Pruszcz Gdański, Reda, Jastarnia, Władysławowo, Hel, Tolkmicko