Tanie wakacje nad morzem w Polsce

Rybołówstwo morskie, port w Gdyni

26 August 2011r.

Rozwój rybołówstwa morskiego i przemysłu rybnego w Polsce. Zapoznanie członków Szkolnego Koła, Krajoznawczo-Turystycznego z funkcjonowaniem portu rybackiego oraz z uprzemysłowionym statkiem rybackim trawlerem-przetwórnią. Z niektórymi zagadnieniami związanymi z rybołówstwem morskim, jak np. porty rybackie, łowiska bałtyckie i dalekomorskie, typy statków rybackich i innych, uczniowie zapoznali się na lekcjach w szkole. Dla ugruntowania tych wiadomości i poszerzenia zakresu zainteresowań gospodarką morską, organizuję z członkami SKKT wycieczkę do gdyńskiego portu rybackiego i na trawler-przetwórnię, po uprzednim uzyskaniu zezwolenia na zwiedzenie portu i statku. Plan wycieczki przedstawia się następująco: 1. Obserwacja położenia portu z Kamiennej Góry w Gdyni. 2. Omówienie niektórych czynników, które wpłynęły na jego lokalizację: a) warunki naturalne w zarysie: budowa geologiczna, ogólna charakterystyka ukształtowania powierzchni, warunki klimatyczne, b) czynniki społeczno-ekonomiczne: usytuowanie portu w stosunku do łowisk rybackich (bałtyckich i dalekomorskich), powiązanie z zakładami współpracującymi z portem (stocznia remontowa, zakłady przetwórcze), możliwości zatrudnienia siły roboczej oraz zbytu świeżych ryb i przetworów rybnych. 3. Zwiedzanie portu: a) obserwacja obsługi statków rybackich poławiających na Bałtyku i statków reprezentujących flotyllę dalekomorską, sposób wyładunku ryb i zaopatrywania statków w sieci, lód i paliwo, b) zapoznanie się z cyklem obróbki wstępnej ryb na hali manipulacyjno-wyładunkowej (płukanie, odgardlanie, odgławianie i patroszenie, oraz płukanie, filetowanie i paczkowanie), c) zwrócenie uwagi na częściową mechanizację obróbki surowca rybnego (gatunki ryb i ich pochodzenie oraz przeznaczenie do przetwarzania na konserwy, marynaty, do wędzenia i na mączkę rybną). 4. Zwiedzanie statku trawlera-przetwórni "Kastor". Kolejność zwiedzania: a) zapoznanie uczniów przez przewodnika z ogólną sylwetką statku i podanie kilku informacji na temat warunków technicznych, eksploatacyjnych i socjalnych spełnianych przez statek i zanotowanie ważniejszych uwag. "Kastor" Gdy-301 został zbudowany w Stoczni Gdańskiej w 1961 roku, jako drugi z serii trawlerów-przetwórni przeznaczonych dla przedsiębiorstwa "Daimor" w Gdyni. Długość jego wynosi 85 m, szerokość 13,8 m, zanurzenie 5,8 m. (2879 BRT, 1102 NRT, 1405 DWT), załoga statku — 108 ludzi, b) zwiedzanie maszynowni i udzielenie krótkich informacji przez przewodnika (1 silnik typu Zgoda-Suleer, szybkość statku 12,5 węzła, możliwość przebywania na odległych łowiskach około 70 dni bez potrzeby uzupełniania zaopatrzenia), c) obejrzenie ładowni i urządzeń przetwórczych (3 ładownie chłodzone dla magazynowania złowionych ryb i 1 ładownia z przeznaczeniem na mączkę rybną), zamrażalnia tunelowa o temperaturze do —38°, fabryka mączki rybnej, fabryka tranu, mechaniczne odgławiarki i fileciarki), d) zwrócenie uwagi na: — obsadę statku, kwalifikacje załogi, — pomieszczenia dla załogi, obiekty kulturalno-socjalne (świetlica, czytelnia, jadalnia, umywalnie i inne urządzenia), e) zapoznanie się z wyposażeniem kabiny nawigacyjnej w przyrządy i urządzenia (żyrokompas, echosonda, radar, urządzenia sterownicze i sygnalizacyjne), omówienie w zarysie ich działania i przeznaczenia. 5. Zebranie wszystkich uczestników wycieczki w świetlicy statku celem dokonania krótkiego podsumowania poczynionych spostrzeżeń i obserwacji, udzielenia odpowiedzi przez przewodników na tematy i zagadnienia szczególnie interesujące uczniów, np.: — możliwości połowów ryb podczas niekorzystnych warunków atmosferycznych (mgła, sztormy), — ilość godzin pracy załogi na dobę i wysokość zarobków, — sposób utrzymania kontaktów przez członków załogi z krajem i rodzinami, — współpraca z innymi statkami rybackimi znajdującymi się na łowiskach, — przeważające gatunki poławianych ryb, — osiągane wyniki połowów przez statek, — opłacalność połowów dalekomorskich i innych. Wysuwane przez młodzież, a szczególnie przez chłopców pytania świadczyły o dużym zainteresowaniu uczniów zagadnieniami rybołówstwa morskiego. Do ważnych momentów wychowawczych należy podkreślenie przez przewodnika wysokich walorów eksploatacyjnych zwiedzanego statku, który należy do pierwszej serii jednostek rybackich poławiających na dalekich łowiskach grenlandzkich i Labradoru. Statki tego typu zostały zbudowane przez polskich stoczniowców i wzbudzają duże zainteresowanie wśród armatorów zagranicznych 1 W 1973 r. Stocznia Gdańska im. Lenina przekazała PPDiUR "Dalmor" w Gdyni najnowszy statek polskiej floty rybackiej m/t "Vega". Prototypowy trawler-przetwórnia typu B-419, o tonażu 1500 DWT może rozwijać szybkość do 15 węzłów. Jednostka jest przystosowana do dwuwłokowego systemu połowów. Posiada wydajniejsze urządzenia do zamrażania ryb i produkcji konserw. Wysoce zautomatyzowany statek obsługuje załoga licząca 78 osób. Trawler-przetwórnia jest 30 uprzemysłowionym statkiem rybackim "Dalmoru" dostosowanym do połowów różnych gatunków ryb na łowiskach oceanicznych od równika do bieguna. Uzyskane informacje pozwalają odpowiedzieć na szereg istotnych problemów dotyczących rozwoju współczesnego rybołówstwa morskiego i przemysłu rybnego w porównaniu z okresem międzywojennym. Wycieczka dostarcza materiału do następujących ćwiczeń z geografii gospodarczej, np.: — przez które morza i cieśniny przepływają polskie jednostki rybackie udające się na łowiska dalekomorskie? — do których państw Polska eksportuje ryby i przetwory rybne? — które kraje zakupiły w polskich stoczniach nowoczesne statki rybackie? — jaki jest udział procentowy Polski w połowach ryb na Bałtyku w stosunku do pozostałych krajów sąsiadujących z Morzem Bałtyckim? — porównanie Polski pod względem ilości złowionych ryb z państwami należącymi do RWPG oraz innymi krajami Europy i Ameryki Południowej i wyciągnięcie wniosków. Uzyskane wiadomości na temat rybołówstwa morskiego i przemysłu rybnego w Polsce mogą być wykorzystane w III klasie liceum, przy realizacji haseł programu z zakresu geografii gospodarczej Polski.