Tanie wakacje nad morzem w Polsce

Kaszuby w muzyce

22 May 2012r.

KASZUBY W MUZYCE Motywy kaszubskie wprowadził do muzyki polskiej Feliks Nowowiejski w swojej Legendzie Bałtyku. W okresie międzywojennym pieśni marynistyczne komponował Stanisław K a z u r o, którego oratorium Morze przypomniano niedawno wykonaniem w Warszawie. Współczesnych kompozytorów coraz częściej interesuje tematyka naszego regionu. Zacznijmy od seniora, profesora Kazimierza Wiłkomirskiego, założyciela konserwatorium polskiego w międzywojennym Gdańsku, CfJ znanego dyrygenta, kompozytora, wirtuoza i pedagoga, po wojnie również przez czas dłuższy związanego z Operą i Filharmonią Bałtycką. Skomponował on Suitę kaszubską oraz popularną Kantatę o Gdańsku, opracował też obrzędowe pieśni kaszubskie na podwójny kwartet śpiewaczy z kameralnym zespołem. Kazimierz Wifkomirski. Na pierwszym miejscu w następnej generacji umieścić trzeba Henryka Jabłońskiego, nie tylko ze względu na największy dorobek twórczy w tej dziedzinie, ale i pochodzenie: to rdzenny gdańszczanin, były uczeń Kazimierza Wiłkomirskiego w gdańskim Konserwatorium Muzycznym Macierzy Szkolnej. Interesująca jest historia prawykonania pierwszej suity Jabłońskiego, Polskiej suity ludowej. Była wojna, rok 1944. Jabłoński posyła swoją suitę do radia, oczywiście bez tytułu. I oto w dzień ślubu kompozytora na antenie niemieckiej rozgłośni w Gdańsku rozbrzmiewa polska muzyka ludowa! Po wojnie Jabłoński pisze ponad osiemdziesiąt opracowań o motywach kaszubskich na chór i zespól. Z licznych jego kompozycji orkiestralnych dla nas' szczególnie ważna jest I Symfonia kaszubska z pięknym tematem w trzeciej części opartym na piosence ludowej Gdze je nasz tatk. W tym samym czasie, gdy kompozytor zbiera laury za muzykę poważną, cały kraj szaleje za jego przebojami. Pierwszy siwy włos, Zachodni wiatr... pamiętacie? — i wiele, wiele innych piosenek. Jabłoński jest też autorem muzyki do wielu filmów, między innymi Pogodnego łata (patrz KASZUBY W FILMIE), a także do szeregu przedstawień teatralnych, wśród nich głośnej Tragedii o bogaczu i Łazarzu (patrz KASZUBY W TEATRZE). Inspirowała go również poezja kaszubska, napisał między innymi trzy pieśni do słów Alojzego Nagła (patrz pod N). Wieczorami w domu państwa Jabłońskich we Wrzeszczu odbywają się koncerty rodzinne w Składzie: syn Roman — wiolonczela, fortepian, syn Michał — skrzypce, fortepian i syn Ludwik — skrzypce, fortepian, trąbka. Młode pokolenie Jabłońskich już zresztą zaznaczyło swoje miejsce w życiu muzycznym. Przypomina się historia rodziny Wiłkomirskich... Znaczny dorobek oparty na motywach regionu ma Władysław V alentynowicz, dziekan wydziału instrumentalno-wokalnego gdańskiej PWSM. A więc suity orkiestrowe Gdańską i Z naszego wybrzeża, pieśni kaszubskie na głos z towarzyszeniem orkiestry, Kantatę gdyńską do tekstu Janusza Stępowskiego, Taniec kaszubski — utwór dla dzieci na dwa fortepiany i — piosenki: Hymn do Bałtyku do słów Fiszera czy popularną niegdyś Ulicę Ogarną do słów Fenikowskiego. Jan Michał Wieczorek skomponował Suitę kaszubską na flet i fortepian, pracuje nad operą o Janie z Kolna do libretta Leona Roppla. Dorobek tego kompozytora ściśle związany jest z Kaszubami: już przed wojną wydał zbiór pieśni i tańców kaszubskich, w roku 1960 zaś pieśni do słów Jana Karnowskiego. Fantazję kaszubską napisał Henryk Czyż. Witold Lutosławski opracował cztery tańce kaszubskie. Duże zainteresowanie tematyką wybrzeża gdańskiego zdradza Adam Ś Wierzyński, który opierając się na tekstach Franciszka Fenikowskiego skomponował kantaty: Rybacy dalekomorscy i Usta Odry oraz balet Bursztynowa panna, a ostatnio oratorium Stutthof. Juliusz Ł u c i u k, autor baletu-pantomimy Niobe i Pancernik Potiomkin, o-trzymał wyróżnienie na ogólnopolskim konkursie kompozytorskim na dwudziesto-pięciolecie wyzwolenia Gdańska za kantatę Kaszebe do tekstu Alojzego Nagła. Trzeba jeszcze wspomnieć o suicie wokalnej na chór mieszany a capella Hanulka Tadeusza Tylewskiego, a także o najstarszych kołysankach kaszubskich na obój